Żurek to jedno z tych dań, które przywołuje na myśl ciepłe wspomnienia z dzieciństwa, rodzinne obiady i zapach domowej kuchni. Nie ma chyba bardziej polskiej zupy niż żurek, a szczególnie w wersji z ziemniakami, która jest prosta, sycąca i pełna głębokiego smaku. Moim zdaniem, żurek z ziemniakami to prawdziwe comfort food – coś, co rozgrzewa nie tylko ciało, ale i duszę.
Składniki, które będą Ci potrzebne
Zanim przejdziemy do przygotowania żurku, warto zebrać wszystkie składniki. Przygotowanie tej zupy nie jest skomplikowane, ale wymaga kilku kluczowych elementów, które nadadzą jej charakterystyczny smak i aromat.
- 1 litr zakwasu na żurek (można kupić gotowy w sklepie lub zrobić samodzielnie)
- 500 g ziemniaków
- 250 g kiełbasy białej surowej
- 100 g boczku wędzonego
- 1 średnia cebula
- 2 ząbki czosnku
- 2 liście laurowe
- 4 ziarna ziela angielskiego
- 1 łyżka majeranku
- sól i pieprz do smaku
- 200 ml śmietany 18%
- 2 jajka
- chrzan tarty (opcjonalnie)
Przygotowanie zakwasu na żurek
Zacznijmy od zakwasu, bo to serce każdego dobrego żurku. Można oczywiście kupić go w sklepie, ale ja zawsze wolę zrobić samodzielnie – wtedy mam pewność, że jest naturalny i dokładnie taki, jak lubię.
Składniki na zakwas:
- 5 łyżek mąki żytniej
- 2 ząbki czosnku
- 2 liście laurowe
- 4 ziarna ziela angielskiego
- 500 ml wody przegotowanej
Do dużego słoika wsypujemy mąkę, dodajemy pokrojony na pół czosnek, liście laurowe i ziele angielskie, a następnie zalewamy letnią wodą. Mieszamy dokładnie, przykrywamy gazą lub czystą ściereczką i odstawiamy w ciepłe miejsce na około 5-7 dni. Zakwas powinien codziennie być mieszany, aby mąka nie osiadała na dnie.
Jak przygotować żurek z ziemniakami?
Przygotowanie żurku zaczynamy od odpowiedniego przygotowania składników. Przede wszystkim, ziemniaki obieramy i kroimy w kostkę – nie za dużą, żeby szybko się ugotowały, ale też nie za małą, aby nie rozpadły się podczas gotowania. Kiełbasę kroimy w plastry, a boczek w drobną kostkę.
- Podsmażanie kiełbasy i boczku
Na patelni podsmażamy boczek, aż będzie chrupiący. Następnie dodajemy pokrojoną w kostkę cebulę i smażymy, aż się zeszkli. Wrzucamy również pokrojoną w plasterki kiełbasę i smażymy wszystko razem przez kilka minut. Ta baza nada naszej zupie wspaniałego, wędzonego aromatu. - Gotowanie ziemniaków i przypraw
W dużym garnku zagotowujemy około 1,5 litra wody. Dodajemy pokrojone ziemniaki, liście laurowe, ziele angielskie i czosnek. Gotujemy na średnim ogniu przez około 15 minut, aż ziemniaki będą miękkie. - Dodanie zakwasu
Kiedy ziemniaki są już miękkie, dodajemy podsmażone kiełbasę i boczek wraz z cebulą. Następnie, bardzo ważne – wlewamy zakwas na żurek. Zawsze warto robić to stopniowo, próbując, aby uzyskać idealny balans między kwasowością a delikatnością zupy. Zakwas gotujemy z zupą przez kolejne 10-15 minut na małym ogniu. - Zabielanie i doprawianie
Na koniec dodajemy śmietanę, wcześniej zahartowaną (czyli wymieszaną z kilkoma łyżkami gorącego wywaru, aby się nie zważyła). Wrzucamy majeranek, doprawiamy solą i pieprzem do smaku. Jeśli lubisz, możesz dodać trochę chrzanu, który doda żurkowi ostrości. - Jajka i podanie
Żurek podajemy z ugotowanymi na twardo jajkami, przekrojonymi na pół. Można też dodać chleb, najlepiej razowy na zakwasie, żeby podkreślić smak zupy. Ja osobiście uwielbiam, gdy kromka chleba nasiąka żurkiem – robi się wtedy niesamowicie miękka i smaczna!
Porady i triki, które mogą się przydać
- Zakwas na żurek – jeśli robisz zakwas po raz pierwszy, pamiętaj, że jego zapach może być intensywny, ale to naturalne. Ważne, aby nie pojawiła się pleśń – wtedy trzeba zacząć od nowa.
- Majeranek – warto go lekko rozetrzeć w dłoniach przed dodaniem do zupy. Wydobędzie to ziołowy aromat, który idealnie komponuje się z żurkiem.
- Śmietana – jeśli obawiasz się, że się zważy, możesz użyć śmietany o wyższej zawartości tłuszczu, np. 30%. Jest bardziej stabilna i mniej podatna na warzenie.
Różne warianty żurku z ziemniakami
Każdy region Polski ma swój własny sposób na przygotowanie żurku. W mojej rodzinie, na przykład, zawsze dodawaliśmy chrzan, który nadaje zupie ostrego charakteru. W niektórych domach zamiast ziemniaków dodaje się kluski ziemniaczane lub kluski śląskie. Spotkałam się też z wersją z suszonymi grzybami – dodają one ciekawego, głębokiego smaku, który idealnie pasuje do jesiennej aury.
Żurek a lokalne tradycje
W moim mieście, Krakowie, żurek jest niemalże obowiązkową potrawą na świątecznym stole, szczególnie w Wielkanoc. Serwuje się go często w chlebie, co dodaje mu wyjątkowego charakteru. Co ciekawe, na krakowskim Kazimierzu żurek był kiedyś popularnym daniem w żydowskich restauracjach, choć oczywiście bez dodatku mięsa. Do dziś można tam znaleźć różne wariacje tego przepisu.
Żurek z ziemniakami
Żurek z ziemniakami to zupa, która zasługuje na swoje miejsce w kulinarnym panteonie polskich potraw. Nie jest skomplikowana, ale jej smak jest niezapomniany. Wymaga trochę cierpliwości – szczególnie jeśli zdecydujemy się na własny zakwas – ale efekt końcowy wynagradza wszystko. To danie idealne na chłodne dni, na pocieszenie po ciężkim dniu, a także jako element świątecznego menu. Zachęcam do eksperymentowania z różnymi dodatkami i przyprawami – może odkryjesz swoją własną, idealną wersję tej klasycznej zupy.