Nie ukrywam – za każdym razem, kiedy robię buraczki zasmażane, czuję się trochę jak w kuchni mojej babci. To ona zawsze mówiła, że do obiadu nie ma nic lepszego niż porcja ciepłych buraczków podanych obok ziemniaków i kotleta schabowego. Ich smak jest prosty, ale zarazem magiczny – słodycz buraka przełamana kwaskiem, lekka gęstość od zasmażki i aromat masła, który otula całość. Dziś przygotowuję je sama, dla mojej rodziny, i choć czasem eksperymentuję z dodatkami, to jednak zawsze wracam do klasycznej wersji babcinej. Bo w niej naprawdę nie trzeba nic poprawiać.
Buraczki zasmażane – składniki
Choć lista składników wygląda banalnie, proporcje mają ogromne znaczenie. Babcia zawsze powtarzała: „Buraczki muszą mieć balans – nie mogą być ani za słodkie, ani za kwaśne”.
Składniki na 4–5 porcji:
- 1 kg buraków czerwonych – najlepiej średniej wielkości, łatwiej się gotują
- 1 średnia cebula (ok. 100 g)
- 2 łyżki masła – może być klarowane dla głębszego smaku
- 2 łyżki mąki pszennej – do zasmażki
- 2 łyżki octu jabłkowego lub soku z cytryny
- 1 łyżeczka soli
- 1 płaska łyżka cukru – można dać więcej, jeśli buraki są mało słodkie
- ½ łyżeczki pieprzu czarnego mielonego
- 2 łyżki śmietany 18% – opcjonalnie do wykończenia
Dla porównania zestawiłam warianty ilościowe w tabeli:
| Ilość buraków | Masło | Mąka | Cukier | Ocet/sok cytrynowy | Porcje |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 kg | 2 łyżki | 2 łyżki | 1 łyżka | 2 łyżki | 4–5 |
| 500 g | 1 łyżka | 1 łyżka | ½ łyżki | 1 łyżka | 2–3 |
| 2 kg | 4 łyżki | 4 łyżki | 2 łyżki | 4 łyżki | 8–9 |
Jak zrobić buraczki zasmażane?
To wcale nie jest trudne, ale wymaga cierpliwości. Ja mam swój sprawdzony sposób, który zawsze się udaje.
Gotowanie buraków
Zawsze zaczynam od dokładnego umycia buraków. Nie obieram ich i nie odcinam ogonków, bo dzięki temu nie tracą ani soku, ani intensywnego koloru. Wkładam je do dużego garnka, zalewam wodą, dodaję szczyptę soli i gotuję. Czas zależy od wielkości – średnie buraki potrzebują około godziny, mniejsze nawet czterdziestu minut, a duże potrafią gotować się dziewięćdziesiąt minut. Najprościej sprawdzić widelcem – jeśli wbija się bez oporu, warzywa są już miękkie.
Obieranie i tarcie
Kiedy buraki są ugotowane, odcedzam je i zostawiam do lekkiego przestudzenia. Gorących nie da się ścierać, ale jeśli całkiem wystygną, skórka nie odchodzi już tak łatwo, dlatego najlepiej obierać je jeszcze ciepłe. Potem ścieram na tarce o drobnych oczkach – babcia zawsze powtarzała, że tylko wtedy buraczki mają idealnie aksamitną i delikatną konsystencję.
Przygotowanie zasmażki
W osobnym garnku rozpuszczam dwie łyżki masła i dodaję drobno posiekaną cebulę. Podsmażam ją na złoty kolor, aż zrobi się miękka i aromatyczna. Potem wsypuję dwie łyżki mąki pszennej i mieszam, aż lekko się zrumieni. To bardzo ważny moment – jeśli mąka przypali się za mocno, buraczki będą gorzkie, a jeśli nie zrumieni się wcale, całość wyjdzie mdła.
Łączenie składników
Do gotowej zasmażki wrzucam starte buraki i dokładnie mieszam. Duszę je razem przez dziesięć do piętnastu minut na małym ogniu. Co jakiś czas mieszam, żeby masa nie przywarła do dna, bo wtedy łatwo się przypala. Podczas duszenia buraczki nabierają gęstości, a ich smak staje się głębszy.
Doprawianie
Na koniec doprawiam całość solą, cukrem i octem jabłkowym. Zawsze próbuję i poprawiam smak na bieżąco, bo buraki bywają różne – jedne są wyjątkowo słodkie i wtedy trzeba dodać więcej kwasu, a inne bardziej kwaskowe i wtedy odrobina cukru świetnie je równoważy. Czasem, kiedy chcę uzyskać kremowy efekt, dodaję jeszcze łyżkę śmietany osiemnastoprocentowej. Wtedy buraczki stają się delikatniejsze i mają łagodniejszy posmak, choć klasyczna wersja bez śmietany też ma swój urok.
Jak doprawić buraczki, żeby były pyszne?
To właśnie doprawienie robi różnicę. Sama pamiętam, że pierwsze moje buraczki były nijakie – za mało kwaśne i trochę mdłe. Potem zaczęłam kombinować i znalazłam złoty środek.
- Ocet jabłkowy lub sok z cytryny – dodają przyjemnej kwaskowatości.
- Cukier – podbija naturalną słodycz buraka. Babcia używała zwykłego, ja czasem sięgam po brązowy.
- Pieprz czarny – obowiązkowy, ale można dodać też szczyptę gałki muszkatołowej.
- Liść laurowy i ziele angielskie – niektórzy dodają do gotowania buraków, żeby wzmocnić aromat.
Moim zdaniem najważniejsze jest testowanie smaku na końcu. Ja zawsze biorę łyżkę i próbuję – jak za kwaśne, dodaję odrobinę cukru, jak za słodkie – kilka kropel soku z cytryny.
Co zrobić, żeby buraczki zasmażane nie były gorzkie?
Czasem słyszałam, że komuś buraczki wyszły gorzkawe. Najczęściej winna jest zasmażka. Jeśli mąka przypali się chociaż trochę, całość nabiera gorzkiego posmaku.
Moje rady:
- smażyć na małym ogniu,
- nie rumienić mąki za bardzo – wystarczy, że lekko się zezłoci,
- używać świeżego masła albo klarowanego (stare masło daje nieprzyjemny smak),
- nie przesadzić z przyprawami – np. za dużo pieprzu potrafi zdominować całość.
Jak zagęścić buraczki zasmażane?
Jeśli buraczki wyjdą zbyt rzadkie, są trzy sprawdzone sposoby:
Dłuższe duszenie
Po prostu zostawiam je na ogniu bez przykrycia, żeby odparowały.
Dodatkowa zasmażka
Robię osobno małą porcję masła z mąką i dodaję do buraczków.
Dodatek tartej bułki
Rzadko, ale czasem używam łyżki tartej bułki – szybko wchłania nadmiar płynu.
Jaka śmietana do buraczka na ciepło?
Tu zdania są podzielone. Babcia najczęściej nie dodawała śmietany wcale, ale kiedy robiła wersję „świąteczną”, sięgała po śmietanę 18% – daje gładkość i delikatność.
Ja próbowałam też ze śmietaną 12% – wychodzi lżejsza wersja, choć mniej kremowa. Raz użyłam gęstej śmietany 30% i powiem szczerze, że efekt był bardzo treściwy, niemal jak danie samodzielne.
Moim zdaniem najlepiej sprawdza się klasyczna 18% śmietana kwaśna, bo nie warzy się i daje najlepszy smak.
Wartości odżywcze i liczba kalorii – buraczki zasmażane
Buraczki to nie tylko smak, ale też sporo wartości odżywczych.
Wartości odżywcze dla 100 g gotowych buraczków zasmażanych:
| Składnik | Ilość |
|---|---|
| Kalorie | ok. 95 kcal |
| Białko | 2 g |
| Węglowodany | 14 g |
| Błonnik | 4 g |
| Tłuszcz | 3 g |
| Potas | 320 mg |
| Magnez | 30 mg |
| Żelazo | 1 mg |
Buraki zawierają betaninę, czyli naturalny barwnik i przeciwutleniacz, który wspiera układ krążenia. Mimo dodatku zasmażki i masła wciąż są dość lekkim dodatkiem do obiadu.