Tradycyjne uszka wigilijne

Tradycyjne uszka wigilijne to jedno z tych dań, bez których trudno wyobrazić sobie polską Wigilię. Choć ich przygotowanie może wydawać się czasochłonne, gwarantuję, że włożony trud opłaci się, kiedy pierwsze kęsy rozgrzeją serca przy świątecznym stole. Moja babcia zawsze mawiała, że uszek nie da się zrobić na szybko – trzeba włożyć w nie trochę serca, szczyptę cierpliwości i garść dobrego humoru. Warto jednak podjąć to wyzwanie, bo nie ma nic lepszego niż domowe uszka, zwłaszcza w połączeniu z aromatycznym barszczem czerwonym.

Tradycyjne uszka wigilijne – składniki

Przygotowanie uszek wymaga kilku podstawowych składników, ale ważna jest ich jakość. Wybierając produkty, warto zwrócić uwagę na świeżość i pochodzenie, bo to one decydują o smaku dania.

Na ciasto potrzebujemy:

• mąka pszenna – 500 g,
• jajko – 1 sztuka,
• żółtko – 1 sztuka,
• woda ciepła (ale nie wrząca) – około 200 ml,
• sól – 1 płaska łyżeczka,
• masło – 1 łyżka (opcjonalnie, dla elastyczności ciasta).

Na farsz grzybowy:

• suszone grzyby (borowiki lub podgrzybki) – 50 g,
• cebula – 1 średnia sztuka,
• masło – 1 łyżka,
• bułka tarta – 1 łyżka,
• sól i pieprz – do smaku.

Dodatkowo:

• mąka do podsypywania,
• garść cierpliwości.

Jak zrobić ciasto tradycyjne uszka wigilijne?

Ciasto na uszka to podstawa. Zawsze staram się, by było delikatne, elastyczne i łatwe w wałkowaniu. W przeszłości zdarzało mi się popełniać błędy, ale dziś podzielę się kilkoma sprawdzonymi trikami.

1. Przesiej mąkę do miski – to napowietrza ją i sprawia, że ciasto będzie bardziej puszyste.
2. W środku zrób wgłębienie, wbij jajko, dodaj żółtko oraz sól.
3. Powoli dolewaj ciepłą wodę, mieszając składniki widelcem.
4. Na końcu dodaj masło i zagnieć ciasto ręcznie lub w robocie kuchennym. Ważne, by ciasto było sprężyste i nie kleiło się do rąk.
5. Odstaw ciasto na 30 minut, przykrywając je ściereczką – niech odpocznie.

W trakcie wałkowania zawsze staram się podsypywać blat mąką, ale nie przesadzam, bo nadmiar mąki może sprawić, że ciasto stanie się suche.

Jak zrobić dobry farsz do uszek wigilijnych?

Farsz to dusza uszek. W moim domu zawsze stawiało się na klasyczny farsz grzybowy, który cudownie komponuje się z barszczem.

1. Namocz grzyby w zimnej wodzie – najlepiej przez całą noc. Dzięki temu zmiękną i łatwiej będzie je posiekać.
2. Odcedź grzyby (ale nie wylewaj wody, bo ma mnóstwo smaku!) i posiekaj je drobno.
3. Cebulę posiekaj w drobną kostkę i zeszklij na maśle.
4. Dodaj grzyby i smaż na małym ogniu przez około 10 minut, często mieszając.
5. Dopraw farsz solą, pieprzem i odrobiną bułki tartej, aby uzyskał odpowiednią konsystencję.

Zawsze smakuję farsz przed nadziewaniem, bo grzyby lubią być kapryśne – czasem potrzebują więcej przypraw, a czasem mniej.

Co się daje do farszu na uszka?

Grzyby są podstawą, ale w zależności od regionu, farsz można wzbogacić o inne składniki. Poniżej znajdziesz kilka pomysłów:

1. Klasyczny farsz grzybowy:

• 50 g suszonych grzybów,
• cebula, sól, pieprz, masło.

2. Grzybowo-kapustny:

• 50 g suszonych grzybów,
• 200 g kiszonej kapusty (dokładnie odciśniętej),
• cebula, sól, pieprz.

3. Z serem i grzybami:

• 50 g suszonych grzybów,
• 100 g twarogu półtłustego,
• sól, pieprz, gałka muszkatołowa.

Każdy z tych farszów ma swój unikalny smak. Moim ulubionym wariantem jest jednak wersja z kapustą i grzybami – idealnie kwaśna i aromatyczna.

Jak zrobić miękkie ciasto na uszka wigilijne?

Sekret miękkiego ciasta tkwi w kilku szczegółach. Przede wszystkim kluczowe jest odpowiednie zagniecenie i „odpoczynek” ciasta.

1. Zagniecenie – nie skracaj tego etapu. Ciasto powinno być gładkie i elastyczne. Moim zdaniem 10 minut to minimum.
2. Odpoczynek – ciasto musi odpocząć, aby gluten mógł się rozluźnić. Wystarczy 30 minut pod ściereczką.
3. Dodatek masła – choć nie każdy je stosuje, uważam, że odrobina masła w cieście sprawia, że staje się ono miękkie i przyjemne w dotyku.

Ważne jest również, by nie przesuszyć ciasta podczas wałkowania. Jeśli widzę, że brzeg zaczyna pękać, przykrywam ciasto folią na kilka minut.

Ile gotować uszka po wypłynięciu?

Gotowanie uszek to prawdziwa sztuka. Zawsze gotuję je w dużym garnku z osoloną wodą, aby miały wystarczająco dużo miejsca.

1. Wrzucaj uszka partiami do wrzącej wody – nie za dużo na raz, aby się nie posklejały.
2. Po wypłynięciu gotuj je jeszcze około 2-3 minuty. To wystarczy, aby ciasto było miękkie, ale nie rozgotowane.
3. Wyławiaj uszka łyżką cedzakową i układaj na talerzu posmarowanym masłem – to zapobiegnie ich sklejeniu.

Pro tip: Jeśli przygotowujesz uszka wcześniej, możesz je zamrozić przed gotowaniem. W takim przypadku gotuję je prosto z zamrażarki, zwiększając czas gotowania o minutę.

Wartości odżywcze i kalorie – uszek wigilijnych

Nie da się ukryć, że uszka to danie kaloryczne, ale w końcu Wigilia jest raz w roku, prawda? Poniżej znajdziesz orientacyjne wartości odżywcze dla 10 uszek (około 150 g):

Choć liczby mogą wydawać się wysokie, pamiętaj, że uszka serwowane są zwykle w małych porcjach. Moim zdaniem w Wigilię warto skupić się na radości i tradycji, a nie na kaloriach. Smacznego!